Woensdag 23 september 2015 houdt de Tweede Kamer een hoorzitting over de Luchtvaartnota. Alle betrokkenen bij Schiphol (en de andere luchthavens in Nederland) zijn uitgenodigd; de luchtvaartsector (vliegvelden, vliegtuigmaatschappijen), belanghebbenden (bewoners, bestuurders) en deskundigen (wetenschap, instellingen).
Belangrijkste onderwerp van gesprek is de selectieve ontwikkeling van Schiphol. Daarover is in 2008 het Aldersakkoord gesloten tussen alle betrokkenen. De pijlers van dit akkoord zijn een plafond voor het totaal aantal vluchten, overheveling van economisch minder belangrijk verkeer naar Lelystad en Eindhoven, en hinderbeperking voor de omwonenden via het preferentieel baangebruik.
In de aanloop naar deze hoorzitting is duidelijk geworden dat een aantal ondertekenaars wil morrelen aan dit akkoord. De luchtvaartsector zou het liefst ongebreideld doorgroeien. De overheden willen op grote schaal bouwen binnen de hindercontour van Schiphol. Daardoor dreigt het scenario dat er tegen de bedoelingen in de komende jaren tienduizenden extra gehinderden bijkomen.
Een compromis als het Aldersakkoord legt beperkingen op, maar dat is juist bedoeld om gedragsverandering teweeg te brengen. De mainport-functie van Schiphol hoeft niet te lijden onder een plafond, omdat dit alternatieven stimuleert: behalve overheveling van vakantievluchten naar Lelystad (de zesde baan heet Lelybaan, niet Tweede Kaagbaan) is dat lucht-rail transformatie (de Europese grote steden verbinden via en HSL spoornet).
De bewoners willen strikt vasthouden aan het model van selectieve ontwikkeling. Daarom is het goed dat zij bij de hoorzitting aanwezig zijn. Merkwaardig genoeg waren zij aanvankelijk niet uitgenodigd. Juist de Tweede Kamer had immers aangedrongen op een betere legitimiteit van de bewonersvertegenwoordiging. Met de oprichting van de Omgevingsraad Schiphol (ORS) hebben de omwonenden sinds begin dit jaar een eigen gekozen vertegenwoordiging die voldoet aan hoge eisen van representativiteit en legitimiteit. Door hun vertegenwoordigers te negeren zou de stem van ruim 10.000 leden niet worden gehoord.
Gelukkig is dat goed gekomen. De ORS-bewonersvertegenwoordiging komt tijdens de hoorzitting aan het woord in de categorie Belanghebbenden. Zij gaat proberen de politieke partijen ervan te overtuigen dat wettelijke verankering van het bestaande Aldersakkoord noodzakelijk is. Alleen dan kan namelijk de selectieve groei van vliegverkeer worden gegarandeerd (onder meer door invoering van een nationaal luchtvaartsysteem) en extra gehinderden worden voorkomen (onder meer door nationale kaderstelling voor grootschalige woningbouw in de Randstad).
Het Aldersakkoord als instrument om economie en milieu beide recht te doen nog lang niet achterhaald. Als hoeders van dit akkoord benadrukken de bewoners dat dit onverkort moet worden nageleefd en geen menukaart is waaruit naar believen kan worden gekozen.
Matt Poelmans, ORS-clustervertegenwoordiger Kaagbaan